Polski  |  Polish  |  Polnisch

Witamy w katolickim kościele pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny

Drodzy Goście, Serdecznie witamy i cieszymy się, że wstąpiliście tutaj, aby podziwiać ten kościół i jego cenne dzieła sztuki. Zapraszamy Pañstwa aby w spokoju wczuć się w jego niezwykłą atmosferę oraz wiarę, która znalazła swój wyraz w zgromadzonej tu sztuce. Aby ułatwić Pañstwu zwiedzanie kościoła przygotowaliśmy ten przewodnik. Prosimy serdecznie o zostawienie go po zwiedzeniu, dla następnych gości! Życzymy spokoju, skupienia i Błogosławienstwa Bożego. Historia kościoła Mariackiego W średniowieczu, wolne miasto Norymbergia składała się z dwóch części - osiedla na północy wokół kościoła św. Sebalda, na południu przy kościele św. Wawrzyñca (Lorenz). Obie części miasta dzieliła rzeka Pegnitz. Tutaj gdzie stoi nasz kościół i rynek, założona została w XII wieku dzielnica żydowska z synagogą. Gdy obie części miasta połączone zostały w 1323 r. murem obronnym, żydowska dzielnica znalazła się, w centralnym punkcie, a tym samym stała się dla miasta głównym celem zainteresowania. Norymbergia potrzebowała głównego rynku. Rada miejska zwróciła się do cesarza Karola IV o zezwolenie na jego budowę w miejscu dzielnicy żydowskiej. Niepewna pozycja jego władzy spowodowała , iż mimo że miał pod opieką Żydów zezwolił na ich prześladowanie celem przejęcia żydowskich majątków, rozdzielając go politycznym przeciwnikom, zapewniając sobie ich poparcie. Dlatego też prośba norymberskiej Rady Miejskiej była dla cesarza bardzo korzystna. Już wcześniej, wezwał dotychczas przyjaźnie nastawionych do Żydów mieszkañców Norymbergi, do ich wygnania. W grudniu 1349r. doszło do okrutnych pogromów żydowskich, w którym spalonych zostało ponad 562 Żydów i zburzenia synagogi. Kilka znajdujacych sie tutaj dzieł sztuki świadczy o tragicznej przeszłościi Norymbergii i naszego kościola Marijackiego: Pośrodku posadzki w prezbiterium wpuszczona jest, wykonana z brązu, gwiazda Dawida. Ma ona wskazywać podczas odprawiania mszy św miejsce, w którym stała niegdyś żydowska synagoga. W podbudowie tryptykowego ołtarza znajduje się tabernakulum, który ma kształt zwoju tory – świetego Pisma Żydowskiego, przypominając o synagodze. Wyrażone jest tym sposobem ścisłe powiązanie Chrześciañstwa z wiarą żydowską. W październiku 1998 r. postawiona została w prawej nawie bocznej, po lewej stronie organów współczesna rzeźba z piaskowca, wykonana przez norymberskiego artystę Wilhelma Uhliga. Przedstawia ona św. Edith Stein w habicie zakonu Karmelitanek. W podnóżku rzeźby widać gwiazdę Dawida co wskazuje na jej żydowskie pochodzenie. W młodych latach była ateistką, dopiero mając 31 lat przyjeła Sakrament Chrztu św. Jej naukowa kariera przerwana została w 1933 r. przez wydanie praw rasowych. Spowodowało to, że spełniła swoje gorące pragnienie i wstąpiła do zakonu Karmelitanek. W 1942 r. została zamordowana w Oświęcimiu. W osobie św. Edith Stein, jej wiary i świadectwa życia, uwidocznone jest powiązanie wiary żydowskiej z Chrześcijaństwem.

 

Skłoniło to parafię kościoła Marijackiego do postawienia rzeźby w tym szczególnym miejscu. Pozwolenie cesarza na zburzenie dzielnicy żydowskiej w tzw. „ Dokumencie Rynkowym“ ( „Markturkunde“), związane było z celem, że w miejscu synagogi ma być postawiony kościół ku czci Najświętszej Marii Panny. Kościoł ten zafundowany w 1355 r. przez Karola IV miał służyć nie tylko celom religijnym, lecz również polityczym. Aby uznać władze panującego z „ łaski boskiej“ , konieczne było posiadanie Insygniów Rzeszy. Oznaki władzy (Karol IV wybrany został w 1356 r. cesarzem niemieckim), zamierzał przechowywać w centrum cesarstwa, w Norymberdze. Insygnia Rzeszy składały się z części politycznej - korony cesarskiej, płaszcza koronacyjnego, jabłka i berła, oraz z części regilijnej - relikwii , m.in. św. miecz, św. gwoździe Krzyża Chrystusowego. W tym też celu jako stałe miejsce dla przechowywania Insygnii Rzeszy został zafundowany kościół Mariacki. Jednak, ze względu na niedostateczne bezpieczeństwo, plan ten nie został zrealizowany. Decyzją cesarza, insygnia Rzeszy zostały przeniesione do zamku warownego - Karlstein w pobliżu Pragi. Ale ponieważ budowa kościoła była już daleko posunięta, dlatego też, pierwotna koncepcja budowy została utrzymana. Insygnia Rzeszy zostały przeniesione do Norymbergi przez cesarza Zygmunta w 1423 r, i przechowywane były w kościole św.Ducha. Wiele lat później, kiedy wojska Napoleona 1796 r. zbliżały się do Norymbergii, wywieziono je do Regensburga a potem do Wiednia. Podczas II wojny światowej wróciły na krótko do Norymbergii. Obecnie znajdują się ponownie w zamku we Wiedniu. W 1525 r. w Norymberdze nastąpiła Reformacja, kościół Mariacki stał się kościołem ewangelickim i został przebudowany na kościół pastoralny z emporami w bocznych ścianach nad nawą kościelną. W roku 1806 Norymberga stała się częścią królewstwa bawarskiego. Po raz pierwszy w historii wprowadzono wolność wyznania. W 1810r katolicka parafia odzyskała kościól Mariacki. Na skutek reformacji i sekularyzacji (upañstwowienie dóbr kościelnych) kościół był pusty, dlatego zakupiono szereg dzieł sztuki sakralnej ze zburzonych norymberskich klasztorów. W 1816r. w kościele Mariackim odprawiono pierwszą katolicką mszę św. W 1945 r. kościół został poważnie uszkodzony przez bombardowanie, zachowała się tylko zachodnia fasada z przedsionkiem, chór i dwie ściany zewnętrzne, północna i południowa. W porę jednak przeniesiono dzieła sztuki do tzw. bunkra sztuki poniżej zamku. Całkowita renowacja kościoła nastapila w latach 1983 - 1991. Prezbiterium przekształcono według wymagañ II-go soboru Watykañskiego. Ołtarz główny przesunięto do przodu. Tym sposobem złączona jest nawa kościelna z prezbiterium. Ołtarz, symbol Chrystusa znajduje się podczas nabożeñstwa w centralnym miejscu, podkreślając obecność Boga podczas Mszy Świętej. Odnowiony został również postument tryptykowego ołtarza oraz postawiono nowe tabernakulum. Przypomina ono kształtem zwój tory ( Święte Pismo Żydowskie), nawiązując do tragicznej przeszłości kościoła. Podkreślone jest tym sposobem znaczenie Słowa Bożego obok sakramentu Świętej Eucharystii. W południowej nawie znajdują się organy Klaisa, zbudowane w ramach renowacji kościoła. Obejmują one 3052 piszczałek i 42 rejestrów. W nawie północnej odsłonięto fresk z XIV wieku, którego znaczenie do dzisiaj nie można w pełni odszyfrować. Wnętrze kościoła Kościół został wzniesiony w latach 1350 - 58 prawdopodobnie przez Piotra Parlera, architekta Karola IV, budowniczego katedry Św. Wita w Pradze. Założenie, aby tutaj przechowywać Insygnia Rzeszy wpłynelo na ukształtowanie pomieszczenia. Przestrzeñ kościoła ma prawie kwadratowy zarys, a nawy boczne są tej samej wysokości co nawa środkowa ( pierwszy kościół halowy we Frankonii ). Na skutek tego, pomieszczenie zachowuje harmonijny charakter co odpowiada religijnej tęsknocie ówczesnego okresu, spoczynku w Bogu. Pośrodku kościoła między czterema filarami miały być przechowywane w szkatułach Insygnia Rzeszy i relikwie, wokół których odbywałyby się procesje.

 

Nad przedsionkiem znajduje się chór pod wezwaniem św Archaniola.Michała. Służyć on miał jako loża dla panujacego cesarza, umożliwiając mu w odosobnieniu uczestnictwo w Mszy Świetej. Chór jest pod wezwaniem św. Archanioła Michała, gdyż był on patronem cesarza i Rzeszy. Zachodnia zewnętrzna fasada odzwierciedla koncepcję kościoła. Zbudowana została w formie monstrancji z galerią - balkonem nad wejściem kościoła co umozliwić miało publiczne wystawianie Insygniów Rzeszy. Dzieła sztuki Ołtarz Tuchera we wschodnim prezbiterium Ołtarz ten wykonany przez nieznanego mistrza w 1445 roku jest najwybitniejszym przykładem norymberskiego malarstwa na desce przed Albrechta Dürera. Wykonany został pierwotnie jako ołtarz główny dla klasztoru „ braci Augustynów“ św.Wita, który zburzony został w 1816 r. Z przodu od lewej strony: św.Augustyn w rozmowie ze swoją matką, św.Moniką, scena zwiastowania, ukrzyżowania, zmartwychwstania, św. Pustelnicy, Paweł i Antoni. Tego rodzaju malarstwo na desce na złotym tle z żywymi i indywidualnie ukształtowanymi postaciami tworzy przejście ze średniowiecza do czasów nowożytnych. Powyżej znajduje się Matka Boska w aureoli z roku 1440. Nad jej głową trzymają dwa anioły koronę. Bezpośrednio nad koroną widać ( w lini poziomej ) trzy orginalne witraże cesarskie. Jest to dar Karola IV, a tym samym są najstarszymi witrażami w Norymberdze. Po lewej stronie widać św. Pawła z mieczem, w środku Najświętszą Marię Pannę z Dzieciątkiem, po prawej stronie św. Krzysztof z mieczem. Pozostałe witraże zostały ufundowane przez norymberskie rodziny patrycjuszowskie z XVI-go i XVII-go wieku. Figury naturalnej wielkości w Prezbiterium: od lewej strony widać Świętych Trzech Króli. Na koñcu prezbiterium po lewej stronie obok Matki Boskiej w aureoli - Jan Chrzciciel, po prawej Chrystus cierpiący, z prawej strony stoją postacie prawdopodobnie Św.Ludmiły księżnej czeskiej i Św.Waclawa, narodowego patrona Czech. Z prawej i lewej strony w niszach okiennych widać 18 aniołów ze świecami. Rzeźby pochodzą z pracowni Wita Stwosza, wykonano je w 1510 roku. Z północnej strony, od lewego wejścia znajdują się następujące dzieła sztuki ( od tyłu do przodu ): Epitafium Pergenstorffera - Matka Boska opiekunka ludzi. To epitafium ( płyta nagrobkowa ) z piaskowca została ufundowana przez rodzinę Pergenstorffera. Pierwotnie znajdowało się w kościele Augustyñskim zburzonym 1816 r. Twórca tego dzieła z 1498 r. był Adam Kraft. Przedstawia Matkę Boską jako patronkę Chrześcian. Z lewej strony pod płaszczem, widać duchowych i światowych dostojników jak również zwykłych ludzi, po prawej stronie znajdują się członkowie rodziny fundatora. Ołtarz Maryjny z roku 1480 przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem. Obok niego znajduje się obraz z 1520 r. przedstawiający Świetą Rodzinę. Pośrodku od lewej widać Matkę Boską z Dzieciątkiem na kolanach, obok niej jej matka św. Anna oraz ich mężowie św.Józef a po prawej św.Joachim. Przy nich trzy bawiące się aniołki. W przejściu z głównej nawy do prezbiterium znajduje się po lewej stronie jeszcze jedno epitafium wykonane przez Adama Krafta - epitafium Rebecka koronacja Najświętszej Marii Panny. Wykonane zostalo ok. 1500 r. przedstawia scenę koronacji Matki Boskiej przez Boga Ojca i Syna Bożego.

 

Na dwóch filarach widać wygięte obrazy są to również epitafia. Po lewej stronie obraz przedstawia scenę zmartwychwstania z ok. 1440 r. ( artysta nieznany ), po prawej dzieło prawdopodobnie Michała Wolgemuta z ok. 1489 r. przedstawiające królewskiego kucharza Michała Raffaela ( w lewej części obrazu - w zbroi ). Św. Archanioł Michał przedstawiony jest tutaj dwukrotnie - z lewej, gdy zabija smoka, z prawej z wagą. Nad głównym wejściem , poniżej chóru widać tympanon. W górnej jej części przedstawiona jest scena niesienia Krzyża , w dolnej złożenie Pana Jezusa do grobu. Przedsionek Tą część kościoła przetrwała zniszczenia wojenne. Znajdujące się w przedsionku figury pochodzą z czasów budowy kościoła z ok. 1360 r i związane są z patronatem Najświętszej Marii Panny. Tympanon nad wewnętrznym portalem wejściowym przedstawia w dolnej części od lewej strony - narodziny Jezusa Chrystusa, anielskie zwiastowanie pasterzom, z prawej u dolu - pokłon Trzech Króli, w górnej części - ofiarowanie Chrystusa w światyni. W niszach i w sklepieniu gotyckim znajdują się figury wskazujące oczekiwanie na przyjście Mesjasza: królowie Starego Testamentu, prorocy i święci. Rzeźba na sklepieniu przedstawia koronację Najświętszej Marii Panny. Fasada zachodnia z zegarem - „ Männleinlaufen“ Punktualnie z wybiciem zegara, o 12-stej w południe , przechodzi siedem książąt elektorów (arcybiskupi z Moguncji, Kolonii i Trewiru , król Czech, książę Saksąki, margrabia Brandenburski i palatyn z nad Renu ), składających hołd cesarzowi. Scena ta przypomina dokument cesarski „ Złota Bulla “, z 1356 r., w której Karol IV ustanowił, m. in.,że każdy nowo wybrany król lub cesarz musi pierwsze posiedzenie parlamentu niemieckiego odbyć w Norymberdze. Ściana szczytowa wokól zegara jest ostatnim dziełem Adama Krafta z 1509 r., wykonanym krótko przed śmiercią. Czerwiec 2001 Regina Pock, opiekunka duszpasterska dla turystów

zur Home Page       zur Ortsauswahl       zur Nürnberg Seite       zur Frauenkirche

Copyright © Familie Wimmer. All rights reserved.
Diese Seite wurde am 16. April 2002 erstellt
und am 17. März 2005 zuletzt bearbeitet.